شدت مصرف برق در ایران که چهار برابر متوسط جهان ارزیابی می‌شود سبب شده با وجود رشد سالانه ۳۸ درصدی ظرفیت تولید برق در کشور در یک دهه اخیر، بازهم زیرساخت‌های ایجاد شده نتواند جوابگوی نیاز مشترکان باشد.
آن‌طور که وزیر نیرو می‌گوید با وجود اینکه در سال ۱۴۰۰ ظرفیت نیروگاهی کشور به بیش از ۸۸هزار مگاوات می‌رسد، اگر افزایش اوج بار که در سال‌های گذشته به طور متوسط هر ساله ۵درصد بوده، ادامه پیدا کند، باید سالانه ۳هزار مگاوات ظرفیت جدید برای تأمین برق اوج بار ایجاد شود که به معنای احداث ۴هزار مگاوات ظرفیت نصب شده جدید تنها برای عبور از اوج بار است. رشد مصرف برق در ایران در حالی رو به افزایش است که مصرف انرژی الکتریکی در آن تبدیل به ثروت نمی‌شود و به هدر می‌رود.
با توجه به اهمیت مدیریت مصرف برق و تأمین پایدار انرژی در همه سطوح مصرفی از قبیل بخش‌های صنعتی، کشاورزی، تجاری و خانگی بدون خاموشی، بسیاری از کشورهای صنعتی راهکارهایی از قبیل بهره‌وری و افزایش بازدهی انرژی، تنوع‌بخشی به سبد انرژی‌های اولیه و بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر را جزو سیاست‌های امنیت انرژی خود قرار داده‌اند.
استفاده از نیروی هسته‌ای یکی از گزینه‌های تأمین پایدار برق
استفاده از نیروی هسته‌ای نیز یکی از سیاست‌هایی است که برای تأمین پایدار و مستمر برق از ۴۰ سال پیش آغاز شده و در حال حاضر ۴۱۷ نیروگاه هسته‌ای در سراسر جهان در این زمینه فعالیت می‌کنند. این نیروگاه‌ها به همان اندازه‌ای برق تولید می‌کنند که در ۴۰ سال گذشته تمام منابع انرژی برای تأمین آن سوزانده یا به کار گرفته شدند.
در حال حاضر حدود دوسوم از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که نیروگاه‌های هسته‌ای آن‌ها در زمینه تولید برق و زیرساخت‌های صنعتی نقش مکمل را ایفا می‌کنند، نیمی از مردم جهان نیز در کشورهایی زندگی می‌کنند که نیروگاه‌های هسته‌ای در آن‌ها در حال برنامه‌ریزی و یا در دست ساخت هستند.
کشورهایی مثل چین، آلمان، آمریکا، روسیه، بریتانیا، مکزیک، آرژانتین، برزیل، فنلاند، فرانسه و... از کشورهایی هستند که سال‌هاست بخش قابل‌توجهی از برق خود را توسط نیروگاه‌های اتمی تأمین می‌کنند. براساس آماری که در سال ۲۰۱۹ منتشر شده است، ۹۷ نیروگاه اتمی حدود ۲۰درصد از برق آمریکا را تأمین می‌کنند. چین با ۳۸ نیروگاه هسته‌ای حدود ۴درصد از برق خود را از انرژی هسته‌ای تأمین می‌کند. فرانسه ۵۸ نیروگاه هسته‌ای دارد که نزدیک به ۷۲درصد از برق این کشور را تأمین می‌کنند. ۳۵نیروگاه هسته‌ای روسیه ۱۸درصد از برق این کشور را تولید می‌کنند. پاکستان با پنج نیروگاه، ۶درصد از برق خود را از انرژی هسته‌ای تأمین می‌کند.
احداث نیروگاه‌های هسته‌ای در کشورهای در حال توسعه
کشورهای در حال توسعه اگر چه با تأخیر اما قصد دارند به جرگه کشورهای دارای فناوری هسته‌ای برای تولید برق بپیوندند. هم‌اکنون کشور امارات‌عربی‌متحده چهار نیروگاه اتمی با ظرفیت ۵.۴ گیگاوات را در دست احداث دارد که یکی از آن‌ها در آستانه بهره‌برداری است. ترکیه دو نیروگاه اتمی با ظرفیت مجموع ۲/۲ گیگاوات را در دست ساخت دارد. مصر در حال آماده‌سازی زیرساخت نیروگاه ۸/۴گیگاواتی خود است و عربستان نیز در حال بستن قراردادها برای یک نیروگاه هسته‌ای ۲ گیگاواتی است. در ایران نیز فاز یک نیروگاه بوشهر ۲درصد از برق مصرفی کل ایران را تولید می‌کند. اردکانیان، وزیر نیرو نیز از برنامه‌ریزی برای افزایش ظرفیت برق هسته‌ای ایران از یک‌هزار مگاوات به ۳هزار مگاوات خبر داد و گفته است احداث دو واحد یک‌هزار مگاواتی دیگر از سوی سازمان انرژی اتمی برنامه‌ریزی شده است.
با اقبال کشورهای کمتر توسعه‌یافته به انرژی هسته‌ای، کشورهای صاحب دارای فناوری می‌گویند که در حال خارج کردن راکتورهای اتمی خود و جایگزین کردن آن‌ها با نیروگاه‌های خورشیدی و بادی هستند. آمارها نشان می‌دهد انرژی‌های تجدیدپذیر حدود ۲۴ درصد در تولید برق این کشورها نقش داشته‌اند که این رقم در کشور ما حدود یک‌درصد است.
ضرورت دستیابی به صنعت هسته‌ای برای پیشرفت در سایر علوم
آن‌طور که منعم، رئیس سابق نیروگاه اتمی بوشهر می‌گوید در حال حاضر بیش از ۷۰درصد صنعت برق فرانسه بر مدار هسته‌ای می‌چرخد و در دیگر کشورهای توسعه‌یافته نیز وضعیت به همین منوال است، ولی آن‌ها از کشورهای دیگر می‌خواهند تا از دستیابی به صنعت هسته‌ای برای تولید برق منصرف شوند.
منعم در گفت‌وگو با خبرنگار ما، دسترسی به صنعت هسته‌ای نه‌تنها برای تولید برق که برای پیشرفت در بسیاری از علوم را ضروری ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: همان‌طور که ریاضیات پایه بسیاری از علوم است، دستیابی به صنعت هسته‌ای نیز در تمامی بخش‌های صنعت، کشاورزی، پزشکی و.... می‌تواند به رشد و رونق اقتصاد در کشور کمک کند و این همان دستاوردی است که کشورهای صاحب این فناوری نمی‌خواهند ما به آن نائل شویم.
وی می‌گوید: شاید گفته شود برای ما که به ذخایر گاز و نفت دسترسی داریم، ساده‌ترین راه این است که از نیروگاه‌های فسیلی برای تولید برق بهره بگیریم، در صورتی که استفاده از انرژی‌های تجدیدناپذیر هم با وجود محدودیت منابع راه درستی نیست.
استفاده از سبد انرژی با توجه به جغرافیا و منابع موجود هر کشور
رئیس سابق نیروگاه اتمی بوشهر تأکید می‌کند: بهترین مسیر برای تولید برق، استفاده از سبد انرژی است که در آن مجموعه‌ای از انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر از فسیلی، آبی و بادی گرفته تا خورشیدی و هسته‌ای قرار داشته باشند.
وی یادآوری می‌کند، سبد انرژی مناسب برای هر کشوری با توجه به وضعیت جغرافیایی و منابع موجود در آن کشور با دیگران فرق داشته و باید با نظر متخصصان سهم هر یک از آن‌ها مشخص شود.
رئیس سابق نیروگاه اتمی بوشهر با اشاره به اینکه در مصرف سرانه برق از سایر کشورها جلوتر هستیم، می‌افزاید: همه مشکلات با تولید و توسعه ظرفیت برق حل نمی‌شود و تأمین پایدار انرژی و برق به مصرف صحیح آن نیز بستگی دارد. به عبارتی هر چه مردم آموزش بیشتری برای مصرف بهینه دیده باشند، پایداری منابع بیشتر تضمین خواهد شد.
منعم یکی از دلایل بدمصرفی در کشور را ارزان‌بودن انرژی در کشور می‌داند و بر این باور است که منابع کشور باید با رعایت فرهنگ صرفه‌جویی و بهینه مصرف کردن حفظ شود. گفتنی‌است؛ استفاده از انرژی هسته‌ای در تولید الکتریسیته و صنعت برق از سوی کشورهای دارای این فناوری در حالی رو به کاهش و جایگزینی با دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر است که استفاده از صنعت هسته‌ای در آن‌ها شدت گرفته است.
نظر شما